Eşitmə itkisi həyat keyfiyyətinə ciddi təsir edən, lakin çox vaxt diqqətdən kənarda qalan bir problemdir. Gündəlik ünsiyyət, iş və sosial münasibətlərdə çətinliklər yaradır. Gəlin bu problemin əsas səbəblərinə daha yaxından baxaq.
Eşitmə itkisi nədir?
Eşitmə itkisi — qulağın səs dalğalarını qəbul etmə və beyin tərəfindən emal etmə qabiliyyətinin azalmasıdır.
Eşitmə itkisi növləri
- Sensorinevral: Daxili qulaq və ya eşitmə siniri zədələnəndə yaranır.
- Keçirici: Xarici və ya orta qulaq problemləri nəticəsində.
- Qarışıq: Hər iki səbəbin birləşməsi.
Dərəcələrə görə təsnifat
Yüngül, orta, ağır və dərin olmaqla 4 əsas dərəcəyə bölünür.
Genetik və irsi faktorlar
Ailəvi eşitmə itkisi
Bəzi gen mutasiyaları eşitmə qabiliyyətinin zəifləməsinə səbəb ola bilər.
Anadangəlmə eşitmə problemləri
Hamiləlik zamanı infeksiyalar və ya doğuş zamanı travmalar bu vəziyyətə yol aça bilər.
Yaşlanma (Presbiakuziya)
Yaş artdıqca daxili qulaq hüceyrələri zəifləyir və səs siqnallarını ötürməkdə çətinlik yaranır.
Səs-küyə məruz qalma
İş yerlərində yüksək səs
Fabriklər, inşaat sahələri kimi mühitlər uzunmüddətli zədələnməyə gətirir.
Qulaqcıqdan həddindən artıq istifadə
Qulaqlıqların yüksək səsdə uzun müddət istifadəsi eşitmə hüceyrələrini məhv edir.
Yoluxucu xəstəliklər
Qulaq iltihabı (otit media)
Xüsusilə uşaqlarda rast gəlinir və vaxtında müalicə olunmazsa daimi eşitmə itkisinə səbəb ola bilər.
Menenjit və digər infeksiyalar
Sinir sisteminə təsir edən infeksiyalar eşitməyə zərər vurur.
Travmalar və zədələr
Baş travması
Başın güclü zərbəsi daxili qulaqdakı strukturları zədələyə bilər.
Qulaq pərdəsinin cırılması
Qəfil təzyiq dəyişikliyi və ya iti predmetlər qulaq pərdəsini zədələyir.
Ototoksik dərmanlar
Bəzi antibiotiklər, xərçəng əleyhinə dərmanlar qulaq hüceyrələrinə zərər verə bilər.
Metabolik və xroniki xəstəliklər
Şəkərli diabet
Qan damarlarını zədələyərək qulaq daxili dövranı pozur.
Yüksək qan təzyiqi
Qulaqdakı qan axınına mənfi təsir göstərir.
Qulaq içi tıxac və kükürd yığılması
Sadə görünən bu problem belə səsin ötürülməsinə mane olur.
Ani eşitmə itkisi
Birdən-birə eşitmə itkisi tibbi təcili yardım tələb edən haldır.
Psixoloji və stress faktorları
Uzunmüddətli stress və güclü emosional gərginlik qulağın funksiyasını zəiflədə bilər.
Profilaktik tədbirlər
Müntəzəm müayinələr
İllik eşitmə testləri erkən diaqnoz üçün vacibdir.
Səs qoruyucu avadanlıqlar
Səsli mühitdə işləyənlər mütləq qulaq tıxaclarından istifadə etməlidir.
Müalicə üsulları
Dərman və cərrahi müdaxilələr
İltihab və infeksiyalar dərmanla, bəzi hallarda isə cərrahi üsulla aradan qaldırılır.
Eşitmə cihazları və implantlar
Müasir eşitmə cihazları və koklear implantlar həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır.
Nəticə və çağırış
Eşitmə itkisini vaxtında aşkar etmək və profilaktik addımlar atmaq həm sağlamlığınız, həm də həyat keyfiyyətiniz üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Gecikmədən mütəxəssisə müraciət edin.
Tez-tez verilən suallar (FAQ)
1. Eşitmə itkisi geri dönə bilərmi?
Bəzi hallarda, xüsusilə iltihab və kükürd tıxacından yaranan itkilər müalicə ilə bərpa olunur.
2. Qulaqcıq istifadə etmək eşitmə itkisinə səbəb olur?
Uzunmüddətli və yüksək səsdə istifadə ciddi risk yaradır.
3. Uşaqlarda eşitmə itkisi nəyə görə daha çoxdur?
Tez-tez baş verən qulaq infeksiyaları və irsi faktorlar səbəbindən.
4. Hansı peşələrdə eşitmə itkisi riski yüksəkdir?
İnşaat, fabrik, musiqi sənayesi kimi yüksək səsli mühitlərdə.
5. Eşitmə cihazı taxmaq asılılıq yaradırmı?
Xeyr, bu cihazlar sadəcə eşitməni dəstəkləyir və qulağın təbii funksiyasını dəyişmir.