Uşağın danışmaması — valideyn üçün niyə narahatlıq yaradır?
Hər valideyn uşağının ilk sözlərini eşitmək üçün səbirsizliklə gözləyir. “Mama” və ya “baba” sözünü eşitdiyiniz anın sevinci isə əvəzsizdir. Amma bəzən uşaqlar gözlənilən vaxtda danışmırlar və bu, təbii ki, narahatlıq yaradır.
Əsas məsələ budur: danışmamaq hər zaman problem deyil, amma uşağın inkişafına diqqət etmək və vaxtında mütəxəssisə müraciət etmək çox önəmlidir. Çünki erkən müdaxilə uşağın nitq və sosial bacarıqlarını sürətlə inkişaf etdirə bilər.
Uşağın danışmaması nə deməkdir?
Hər uşaq fərqlidir və inkişaf tempi dəyişir. Amma bəzi əlamətlər var ki, onları görsəniz, diqqətli olmaq lazımdır:
- 2 yaşa çatmasına baxmayaraq 50-dən az söz bilməsi
- Sadə cümlələr qurmaması
- Səsləri düzgün tələffüz etməməsi
- Digər uşaqlarla danışıq zamanı çətinlik yaşaması
Əgər uşağınızda bu əlamətlər varsa, loqopedə vaxt itirmədən müraciət etmək faydalıdır.
Uşağın danışmamasının səbəbləri
Uşaqların danışmamasının bir çox səbəbi ola bilər. Bunları üç qrupa bölmək olar:
1. Bioloji səbəblər
- Eşitmə problemi
- Beyin inkişafında gecikmə
- Danışıq orqanlarında fərqlilik
2. Psixoloji səbəblər
- Stress və qorxu
- Sosial ünsiyyətin məhdudluğu
3. Sosial və ətraf mühit faktorları
- Evin sakit olması, az danışıq
- Televiziya və ekran qarşısında çox vaxt
- Valideynlə az ünsiyyət
Loqoped nə vaxt lazımdır?
2 yaşdan əvvəl
Əgər uşaq səsləri deməyə başlamayıbsa, 1.5–2 yaşdan sonra mütəxəssisə müraciət etmək yaxşı olar.
2–3 yaş
Bu yaşa qədər uşağın 50-dən çox söz bilməsi və sadə cümlələr qurması normaldır. Əks halda, loqopedlə məşğul olmaq lazımdır.
3–4 yaş və sonrası
Əgər danışma hələ də gecikibsə, vaxt itirmədən loqopedə aparmaq vacibdir. Erkən müdaxilə uşağın nitqini sürətləndirir.
Loqoped nə edir?
Loqoped uşağın nitq və dil bacarıqlarını qiymətləndirir və fərdi məşqlər hazırlayır. Bu məşqlər:
- Uşağın söz ehtiyatını artırır
- Səsləri düzgün tələffüz etməyə kömək edir
- Sosial bacarıqları gücləndirir
Loqoped həmçinin valideynlərə evdə uşaqla necə məşq etmək barədə tövsiyələr verir.
Avaz Eşitmə və Nitq Mərkəzində loqoped təlimi
Avaz Eşitmə və Nitq Mərkəzində 20 illik təcrübəyə sahib loqopedimiz uşaqlara fərdi yanaşma göstərir.
- Hər uşağa özünəməxsus proqram hazırlanır
- Müasir metodlar: oyun, multisensual və interaktiv məşqlərdən istifadə olunur
- Valideynlər də məşqlərə cəlb olunur, beləliklə evdə də davamlı inkişaf təmin olunur
Loqopedik məşqlərin faydaları
- Nitq və dil bacarıqlarının sürətlə inkişafı
- Sosial ünsiyyət və dostluq münasibətlərinin yaxşılaşması
- Uşağın özünə inamının artması
- Məktəbə hazırlıqda üstünlük
Valideynlər üçün tövsiyələr
- Uşağa gündəlik danışıq stimulları yaradın
- Kitab oxuyun, şəkillərlə danışıq oyunları aparın
- Oyun vasitəsilə söz və cümlə qurma bacarıqlarını inkişaf etdirin
- Səbirli və ardıcıl olun, uşağın inkişafını həmişə tərifləyin
Yanlış inanclar
- “Uşaq böyüyəndə danışacaq” – bəzən gecikmə ciddi problem ola bilər
- “Sadəcə sakit uşaqdır” – nitq inkişafını izləmək vacibdir
Nəticə
Uşağın danışmaması narahatlıq yaratmamalıdır, amma vaxtında loqopedə aparmaq mütləqdir.
Avaz Eşitmə və Nitq Mərkəzində 20 illik təcrübəyə sahib loqopedimiz uşaqların nitqini sürətlə inkişaf etdirir, fərdi məşqlər və ev tapşırıqları ilə dəstəkləyir.
Tez-tez verilən suallar (FAQ)
- Uşaq danışmırsa nə vaxt loqopedə aparmalıyam?
2 yaşdan sonra nitq gecikməsi müşahidə olunursa dərhal. - Evdə hansı məşqləri edə bilərəm?
Kitab oxuma, şəkillərlə danışıq oyunları, sadə suallara cavab vermək. - Loqoped nə qədər tez-tez məşq aparır?
Həftədə 1–2 dəfə, evdə isə gündəlik kiçik tapşırıqlar. - Nitq gecikməsinin səbəbi həmişə problem ola bilərmi?
Xeyr, bəzən sadəcə inkişaf fərqi olur, amma mütəxəssis yoxlamalıdır. - Avaz Mərkəzində hansı metodlar istifadə olunur?
Müasir, oyun və multisensual metodlar, fərdi proqramlar və interaktiv məşqlər.